dS 20180709 Enfin un peu de bon sens

"Mal nommer les choses, c'est ajouter au malheur du monde." Albert Camus

Wat ben je met wiskunde als je taal niet deugt

Een toelatingsproef voor artsen of een niet-bindende ijkingstoets voor ingenieurs is ons vertrouwd. Yves T’Sjoen suggereert iets soortgelijks voor talen. Alle studenten zijn erbij gebaat als ze bij de aanvang van hogere studies weten waar ze aan toe zijn.

Yves T’Sjoen

Wie? Hoogleraar, verbonden aan de vakgroep letterkunde (UGent)

Wat? Een oriënteringsproef geeft aan waar studenten zich kunnen bijspijkeren.

De uitval zou afnemen en het slaagpercentage zou stijgen.

De eerste week van juli is traditioneel een belastende periode voor laatstejaars die net hun diploma van de middelbare school behaalden. De eindexamens liggen achter de rug en dan moeten velen vol aan de bak ter voorbereiding van hogere studies. Met de hoop die effectief te kunnen aanvatten.

Ingenieurs en (tand)artsen

Voor de opleidingen ingenieurswetenschappen en geneeskunde worden ijkingstoetsen en toelatingsexamens georganiseerd. Ik ben een voorstander van de oriënteringstest omdat die vruchten afwerpt. Deelnemers krijgen na afloop een inschatting van hun mogelijkheden.
Maar waarom organiseren de Vlaamse overheid en de universiteiten dergelijke bekwaamheidstesten niet voor andere opleidingen? Bijvoorbeeld voor de talen. Dat is toch ook fundamentele grondstof voor de ontwikkeling van kritische burgers? Met onvoldoende talenkennis leiden we geen ingenieurs en artsen op die in hun vakgebied kunnen excelleren.

Nu geeft de Vlaamse overheid de indruk dat je voor geesteswetenschappen niet over toetsbare begin­competenties hoeft te beschikken

Wie over de competentie beschikt voor een opleiding in de ingenieurswetenschappen – burgerlijk of industrieel – kon afgelopen week een ijkingstoets afleggen. Het examen is ‘verplicht maar niet bindend’. Het hoger onderwijs tracht op die manier een meetbare indicatie te geven van het kennisniveau dat noodzakelijk is om een bacheloropleiding te starten. Wie niet slaagt voor de proef, kan zich wel degelijk inschrijven voor de studie. Een bijzondere geste zijn de cursussen wiskunde en scheikunde die de universiteiten begin september organiseren. Wie zich moet bijspijkeren, vermeldt de website van de ingenieurs, krijgt daartoe gratis de gelegenheid. En kijk, die colleges en practica worden aan de UGent aangeboden in de campus Boekentoren van de Blandijn.
Wie eraan denkt een studie voor arts of tandarts aan te vatten, kon vorige week naar Brussels Expo pendelen. Ik was er getuige van de toeloop voor het toelatingsexamen. Vijfduizend jongelui legden het examen af, waarin de kennis van wiskunde, fysica, biologie en chemie werd getest en aansluitend het empathisch vermogen. Leerlingen uit Vlaamse gewesten moesten allen in de schaduw van het Atomium urenlang hun beste beentje voorzetten. De proef is eenmalig, er is geen herkansing. Bovendien kan je slagen voor het examen, maar finaal uit de boot vallen. Alleen de best geklasseerde deelnemers krijgen een uitnodiging om zich in te schrijven in de faculteit geneeskunde van de universiteit van hun voorkeur.

En de taalopleiding?

Naar aanleiding van ijkingstoets en toelatingsexamen, waarbij theoretische kennis en wiskundige vaardigheden worden getest, dacht ik – wachtende op mijn zoon – aan het talenonderwijs dat op de campus Boekentoren plaatsheeft. Een slopende zittijd met vele mondelinge en schriftelijke examens Nederlands, voor de meesten in de eigen moedertaal, laat professoren wel eens sakkeren. Patrick Loobuyck tweette erover (‘Dat God de wereld schaapte, dat hij de wereld geschept heeft en dat Darwin in de evolutieleer geloofd ... #ExamensVerbeteren). Ik heb ook zo’n klachtenbrief in portefeuille.
Spreken en schrijven, argumentatievaardigheden en werkdiscipline, ze zijn niet altijd wat ze horen te zijn. Misschien verdient het aanbeveling dat ook studenten die kiezen voor een universitaire opleiding letteren en talen een ijkingstoets zouden afleggen. Niet dat een faculteit letteren en wijsbegeerte een numerus clausus moet invoeren – ik ben gekant tegen dat uitsluitingsmechanisme – maar wel een verplichte maar niet-bindende oriënteringsproef. Wie echt niet geschikt is, of de eigen kennis en kunde schromelijk overschat, kan bij­sturen. Door meer boeken te lezen, schrijfoefeningen te maken, met taal bezig te zijn. Ik maak mij sterk dat het slaagpercentage in eerste bachelor aanzienlijk zal toenemen.
Waarom worden minimale voorwaarden niet gesteld voor een wetenschappelijke opleiding in de talen? Uit ervaring weet ik dat niet alle beginnende studenten in de bachelor op hun plaats zitten, soms een verkeerde keuze maken, geregeld een compleet verkeerde verwachting hebben. Middelbare scholen schieten wellicht tekort: ook een hoogstaande menswetenschappelijke opleiding verdient aandacht, niet alleen toetsen voor ingenieurs en artsen. Een ijkingstoets kan een aanwijzing zijn dat er, alvorens de studies aan te vatten, nog werk aan de winkel is.

Talen en letteren: geen makkie

De eisen voor een academische opleiding zijn in om het even welke vakdiscipline hoog, niet alleen voor ingenieurs en (tand)artsen. Het gaat over een universitaire studie. Nu wordt door de Vlaamse overheid met twee snelheden gewerkt. Er worden verkeerde verwachtingen gecreëerd, de indruk wordt gewekt dat geesteswetenschappelijke studies minder veeleisend zijn, dat je daarvoor over geen toetsbare begincompetenties hoeft te beschikken.
In de opleiding taal- en letterkunde stellen we beslist even stringente eisen als in opleidingen van andere faculteiten. Alle kandidaat-studenten, ook in de talen, zijn erbij gebaat dat ze bij de aanvang een beeld hebben waartoe ze in staat zijn. Het zou de uitval van te veel studenten na het eerste semester kunnen tegengaan. Zowel maatschappelijk als financieel, maar ook voor elke betrokken student en ouder valt daar veel voor te zeggen.

http://www.standaard.be/cnt/dmf20180708_03603747