dS 20180703 Immigrés (euphémisme pour "réfugiés") et cynisme européen

Dans les années '70 et '80, personne n'aurait osé même penser à traiter ainsi les "boat people", qui se sont bien intégrés, quoi qu'on en dise. Heureusement il y a des Jan de Volder et tant d'autres à qui on ne semble pas aimer tendre le micro.

De dag dat Europa zijn ziel verloor

De kortzichtigheid, het cynisme en de ‘Schlechtmenscherei’ lijken de boven­hand te halen. Jan De Volder ziet enkele mogelijkheden om humaner om te gaan met de vluchtelingen die in Europa aankloppen.

Jan De Volder
Verbonden aan de faculteit theologie en religieuze studies (KU Leuven).

Wanneer de dood van een kind niet meer beroert, verliest een samenleving het kostbaarste wat ze bezit: haar ziel. Er is een boot gekapseisd voor de kust van Libië, op 29 juni, waarbij honderd mensen verdronken, onder wie drie baby’s (DS 2 juli). In 2015 beroerde de foto van het aangespoelde jongetje Aylan op het strand Europa nog, vandaag raken de foto’s van de dode kinderen niet meer. We kijken weg. We halen onze schouders op. We zijn eraan gewend geraakt. Het kind krijgt niet langer een naam. Of, erger nog, op sociale media circuleert de beschuldiging dat de bewuste foto werd gefotoshopt. De leugen regeert.

Het cynisme ook. Een van de onmiddellijke perverse effecten van de jongste Europese top over migratie is dat mensen redden op zee wordt gecriminaliseerd. Het aanhoudende verbale gebeuk van Matteo Salvini, de Italiaanse minister van Binnenlandse Zaken, en consorten tegen de ngo’s werd beloond: de medewerkers werden eerst weggezet als naïeve gutmenschen, dan als handlangers van de mensensmokkelaars. Boten krijgen geen toestemming meer om aan te meren in Europese havens. ‘Ontschepingsplatformen’ op Afrikaanse bodem moeten soelaas brengen. Het onuitgesproken basisidee daarbij is: hoe slechter we de vluchtelingen en migranten behandelen, hoe uitzichtlozer we hun situatie maken, des te minder er zullen komen. Dat is niet alleen een schromelijke onderschatting van de kracht en de vindingrijkheid van arme mensen die gedreven worden door een mix van wanhoop en hoop. Het is vooral een pijnlijke amputatie van de Europese menselijkheid.

Humanitaire corridors

Nochtans zijn er wegen om humaner, verantwoordelijker en realistischer om te gaan met de vluchtelingen en migranten die in Europa aankloppen. Een betere controle van de buitengrenzen van Europa is onvermijdelijk en illegale immigratie moet worden ontmoedigd, maar dat moet gepaard gaan met de opening van legale en veilige routes.

Voor vluchtelingen die recht hebben op internationale bescherming volgens de Conventie van Genève, kan dat bestaan in de vorm van ‘humanitaire corridors’, zoals de christelijke lekenbeweging Sant’Egidio die onderhandelde voor enkele duizenden kwetsbare vluchtelingen met een aantal Europese regeringen, waaronder de Belgische. Het is een model dat veiligheid voor de vluchteling en voor de ontvangende landen combineert. Humanitaire corridors en andere vormen van hervestiging zouden op veel grotere schaal kunnen worden ingericht.
Voor migranten die om economische redenen hun land verlaten, kunnen we akkoorden afsluiten met de landen van herkomst voor jaarlijkse quota, waarbij tijdelijke werk- en verblijfsvergunningen kunnen worden afgeleverd. Kandidaten daarvoor kunnen worden geselecteerd op basis van de capaciteiten van de migranten. De noden van de arbeidsmarkt van de Europese landen en ook criteria van integreerbaarheid kunnen een rol spelen. Daarbij moeten we niet alleen aan hoogopgeleiden denken, een verouderend Europa zal voor enkele taken ook zijn voordeel kunnen doen met laagopgeleide migranten.
Die maatregelen zouden gepaard moeten gaan met een langetermijnvisie waarbij Europa een ernstig partnerschap aangaat met voornamelijk Afrikaanse landen, op voet van gelijkheid. Ontwikkelingssamenwerking moet niet worden afgebouwd, zoals nu gebeurt, maar moet juist worden uitgebreid en meer domeinen behelzen: sociale, economische, maar ook culturele en militaire samenwerking behoren tot de mogelijkheden. Dat alles kan niet op het niveau van de lidstaten, die daarvoor te klein zijn, maar een verenigd Europa zou dat aankunnen. Een Eur­afrikaanse visie is op middellange termijn de beste weg voor onze gemeenschappelijke toekomst.

Dat alles vergt leiderschap met politieke moed en visie. Maar of de Europese landen en de Europese Unie daartoe in staat zijn? De uitkomst van de Europese top laat niet veel goeds verhopen. De kortzichtigheid en het cynisme en finaal de Schlechtmenscherei lijken de bovenhand te halen. Dat is slecht nieuws voor veel mensen die hun hoop op Europa hadden gesteld.

http://www.standaard.be/cnt/dmf20180702_03595196