Arme Paul Krugman
Wat wacht ons na de
Brexit en Trump? Er komen spannende verkiezingen aan in Frankrijk,
Nederland en Duitsland. De Oostenrijkers zijn op 4 december al aan de
beurt. Als de zelfverklaarde Trump-fan Nobert Hofer het deze keer wél
haalt, zullen we nauwelijks opkijken.
De kennelijk onstuitbare opmars van populisme, rechts en links, begint al aardig te wennen. Dat is geen goed nieuws voor ons, ‘experts’. Want niets lijkt mensen tegenwoordig meer op de zenuwen te werken dan gediplomeerde betweters die pedant met cijfers zwaaien. Want er zijn drie soorten leugens, weet u: kleine, grote en statistieken. Ha-ha-ha.
Arme Paul Krugman. Een paar maanden geleden had ik er een babbel mee in zijn bescheiden werkkamer. Hij was goed gezind, want had net gebeld met Hillary Clinton (dat zei hij niet zelf, ik hoorde het van iemand anders). Eerlijk gezegd was ik een beetje starstruck, zoals ze dat zo mooi zeggen in het Engels. Veel groter dan Krugman kan je niet worden in het academische wereldje. De man heeft een duizelingwekkend palmares, met als sluitstuk een Nobelprijs, die hij in 2008 won als enige laureaat. Een kop kleiner dan ik, wat verlegen zelfs, maar wat een brein. En dan die columns in The New York Times. Vernietigend als lasergestuurde explosieven. Hij was klaar om de Republikeinen lik op stuk te geven tijdens de verkiezingen. De ‘irreële’ plannen van Clintons toenmalige rivaal Bernie Sanders waren niet meer dan een warm up voor het grote en leukere werk: die immer leugenachtige Republikeinen en hun nog veel dommere plannen.
Idem in Groot-Brittannië, waar zowat iedereen met naam en faam tegen een Brexit was. Indrukwekkende studies door indrukwekkende experts met indrukwekkende cv’s waren nagenoeg eensluidend: een Brexit was alleen goed voor een Monty Python-aflevering. Maar naar wie werd geluisterd? Naar twee van de grootste politieke clowns die Engeland ooit voortbracht. Amusanter en eloquenter dan Trump, dat gelukkig wel.
Nu zijn er twee mogelijkheden. Ofwel zijn de experts fout, ofwel de mensen.
Bij de experts heerst dezer dagen alvast veel bezinning. Wat hebben we gemist? Ja, blijkbaar wel wat. Vrijhandel? Lange tijd was de orthodoxie: er zijn winnaars en verliezers, maar aan het eind van de rit is iedereen beter af, toch als de winnaars de verliezers compenseren. De eengemaakte Europese markt is de ultieme emanatie van die orthodoxie. Het principe van vrij verkeer heeft een bijna heilige status in de Europese wetgeving. Het Europees Hof van Justitie gedraagt zich bovendien als de Spaanse inquisitie over dit artikel. Vrijhandelsakkoorden met de rest van de wereld? Zelfde verhaal. Zwijgen en goedkeuren.
Dat was dus buiten de kiezer gerekend.
Ondertussen zijn Brexit-studies een groei-industrie. Een recente studie laat zien dat de sterkste pro-Brexit-stem te vinden was op plaatsten waar de lokale bedrijven het meest werden getroffen door Chinese import. Niet de plaatsen met de meeste migranten. Ook voor de VS zijn er studies die laten zien dat concurrentie vanuit China wel degelijk een veel grotere impact had op de tewerkstelling in de rust belt dan werd aangenomen. In een verkiezing waar een paar honderdduizend stemmen in uitgerekend die staten de doorslag gaven, is dat een relevant gegeven.
Waren we daar maar vroeger achter gekomen.
Er zijn dus wel redenen voor het ongenoegen waar de experts lange tijd hebben overgekeken. Zelfs zij die alles van internationale handel afweten, zoals Krugman.
Dat neemt niet weg dat de beleidsvoorstellen van de ‘populisten’ die nu aan de winnende hand zijn simpelweg barslecht zijn. We moeten en zullen dat blijven herhalen. Met saaie feiten en cijfers, ja. Of het allemaal veel zal uithalen, is maar de vraag. Want vele mensen lusten ons niet meer. Steven Morrissey, kind van een Engelse regio waar Brexit-stemmers talrijk zijn, schreef het al lang geleden: Because the music that they constantly play. It says nothing to me about my life. Hang the DJ. En de expert ook maar meteen? Op eigen risico, durf ik te beweren.
De kennelijk onstuitbare opmars van populisme, rechts en links, begint al aardig te wennen. Dat is geen goed nieuws voor ons, ‘experts’. Want niets lijkt mensen tegenwoordig meer op de zenuwen te werken dan gediplomeerde betweters die pedant met cijfers zwaaien. Want er zijn drie soorten leugens, weet u: kleine, grote en statistieken. Ha-ha-ha.
Arme Paul Krugman. Een paar maanden geleden had ik er een babbel mee in zijn bescheiden werkkamer. Hij was goed gezind, want had net gebeld met Hillary Clinton (dat zei hij niet zelf, ik hoorde het van iemand anders). Eerlijk gezegd was ik een beetje starstruck, zoals ze dat zo mooi zeggen in het Engels. Veel groter dan Krugman kan je niet worden in het academische wereldje. De man heeft een duizelingwekkend palmares, met als sluitstuk een Nobelprijs, die hij in 2008 won als enige laureaat. Een kop kleiner dan ik, wat verlegen zelfs, maar wat een brein. En dan die columns in The New York Times. Vernietigend als lasergestuurde explosieven. Hij was klaar om de Republikeinen lik op stuk te geven tijdens de verkiezingen. De ‘irreële’ plannen van Clintons toenmalige rivaal Bernie Sanders waren niet meer dan een warm up voor het grote en leukere werk: die immer leugenachtige Republikeinen en hun nog veel dommere plannen.
Dat was buiten The Donald gerekend. Terwijl een normale presidentskandidaat nog wel met halve waarheden durft te schermen, waar je als columnist een vette kluif aan hebt, deed Trump niets anders dan complete onzin uitkramen. Hoe idioter en grofgebekter, hoe enthousiaster het gejoel. Populisme gaat immers over het beroeren van de instincten, niet de ratio. Wat telde was hoe hij het zei, niet wat. Slimme mensen als Krugman werden irrelevant. Ze stonden naar de verkiezingsstrijd te kijken als konijnen naar een lichtbak.Slimme mensen zijn irrelevant geworden
Idem in Groot-Brittannië, waar zowat iedereen met naam en faam tegen een Brexit was. Indrukwekkende studies door indrukwekkende experts met indrukwekkende cv’s waren nagenoeg eensluidend: een Brexit was alleen goed voor een Monty Python-aflevering. Maar naar wie werd geluisterd? Naar twee van de grootste politieke clowns die Engeland ooit voortbracht. Amusanter en eloquenter dan Trump, dat gelukkig wel.
Nu zijn er twee mogelijkheden. Ofwel zijn de experts fout, ofwel de mensen.
Bij de experts heerst dezer dagen alvast veel bezinning. Wat hebben we gemist? Ja, blijkbaar wel wat. Vrijhandel? Lange tijd was de orthodoxie: er zijn winnaars en verliezers, maar aan het eind van de rit is iedereen beter af, toch als de winnaars de verliezers compenseren. De eengemaakte Europese markt is de ultieme emanatie van die orthodoxie. Het principe van vrij verkeer heeft een bijna heilige status in de Europese wetgeving. Het Europees Hof van Justitie gedraagt zich bovendien als de Spaanse inquisitie over dit artikel. Vrijhandelsakkoorden met de rest van de wereld? Zelfde verhaal. Zwijgen en goedkeuren.
Dat was dus buiten de kiezer gerekend.
Ondertussen zijn Brexit-studies een groei-industrie. Een recente studie laat zien dat de sterkste pro-Brexit-stem te vinden was op plaatsten waar de lokale bedrijven het meest werden getroffen door Chinese import. Niet de plaatsen met de meeste migranten. Ook voor de VS zijn er studies die laten zien dat concurrentie vanuit China wel degelijk een veel grotere impact had op de tewerkstelling in de rust belt dan werd aangenomen. In een verkiezing waar een paar honderdduizend stemmen in uitgerekend die staten de doorslag gaven, is dat een relevant gegeven.
Waren we daar maar vroeger achter gekomen.
Er zijn dus wel redenen voor het ongenoegen waar de experts lange tijd hebben overgekeken. Zelfs zij die alles van internationale handel afweten, zoals Krugman.
Dat neemt niet weg dat de beleidsvoorstellen van de ‘populisten’ die nu aan de winnende hand zijn simpelweg barslecht zijn. We moeten en zullen dat blijven herhalen. Met saaie feiten en cijfers, ja. Of het allemaal veel zal uithalen, is maar de vraag. Want vele mensen lusten ons niet meer. Steven Morrissey, kind van een Engelse regio waar Brexit-stemmers talrijk zijn, schreef het al lang geleden: Because the music that they constantly play. It says nothing to me about my life. Hang the DJ. En de expert ook maar meteen? Op eigen risico, durf ik te beweren.
Ive Marx
is hoogleraar (UAntwerpen) en doceert vooral in de opleiding
sociaaleconomische wetenschappen. Wekelijks komt op dinsdag een
gezaghebbende econoom aan het woord.
http://www.standaard.be/cnt/dmf20161128_02597445?shareid=7e1731bcccc31f0554ec5b9a3fc65e5ef561990136995989a0bfd4dfd3da0a954d947a0cfcbebe0d81e959659f3e68b9f29ecdc295b00b3fbfa44dea4bc3bbadce8a36e8d3a5ad889c4c05d87b7a051c
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire