dS 201808 ? Fernand Keuleneer "rechts" staat niet gelijk met conservatief

Verwar conservatief niet met ‘rechts’

Een conservatieve partij heeft in Vlaanderen volgens Fernand Keuleneer wellicht vandaag geen plaats, maar misschien wel in de toekomst.

Fernand ­Keuleneer
Wie? Advocaat
Wat? Kiezers die hechten aan thema’s als euthanasie, abortus, genderfluïditeit, draagmoederschap en afstammingsrecht, worden niet meer bediend door de ­politiek.

‘Met ethiek scoor je niet bij de kiezer’, las ik in deze krant (DS 29 augustus). In Vlaanderen zou er geen plaats zijn voor een ‘ethisch-conservatieve’ partij. Of dat inderdaad zo is, hangt af van wat ermee bedoeld wordt.
Het is nogal wiedes, lijkt me, dat een partij die zich alleen richt op wat men vandaag ‘ethisch-conservatieve thema’s’ noemt, electoraal geen succes zou behalen. Dat zou begrijpelijk en terecht zijn, want een politieke partij wordt geacht een algemeen programma te hebben.
Maar heeft u zich nog nooit afgevraagd wat dat nu precies betekent, ‘ethisch-conservatief’? Zijn thema’s en dossiers als euthanasie, abortus, genderfluïditeit, draagmoederschap en afstammingsrecht dan uitsluitend of vooral ‘ethische’ thema’s? Ik dacht het niet. Ik denk dat het bij uitstek politieke thema’s zijn, thema’s die direct verbonden zijn met een visie op de ordening van staat en samenleving.

‘Voor de publieke sfeer is het recht op zelfexpressie waardeloos en onbruikbaar.’ Geert Van de Velde

Conservatisme wordt al te vaak herleid tot ethiek. Conservatisme gaat in de allereerste plaats over politiek en over cultuur. Politiek, zoals elk ander deelsysteem in de samen­leving, kan en moet tegen het licht van de ethiek worden gehouden. Ethiek geeft de staat zijn ultieme legitimiteit. Zonder ethiek is de staat een roversbende. Maar politiek, zoals ook het recht, heeft zijn eigen dynamiek, wetmatigheden en voorwerp, die niet tot ethiek te herleiden zijn.
De vraag hoort dus niet te luiden of er plaats is voor een ‘ethisch-conservatieve’ partij, maar voor een ‘politiek-conservatieve’ partij. Zo’n partij moet een omvattende visie hebben over first principles in de politiek, de rol van de staat in de verschillende maatschappelijke deelgebieden en de buitenlandpolitiek van het land. Gelet op de veelheid van opvattingen over conservatisme zou dat geen eenvoudige klus worden. En dan hebben we het er nog niet over dat het electoraal veld op dit ogenblik bezet lijkt.

Gratuit tegen links

Maar dat kan allemaal heel snel veranderen, zoals de gebeurtenissen in de voorbije jaren ons leren. En de vraag zal dan zijn of de bestaande partijen electorale mogelijkheden voor een conservatieve partij ge­creëerd hebben.

De partij die het meest in aanmerking komt om conservatieven te herbergen, is niet de N-VA, maar CD&V

Verwar conservatief niet met ‘rechts’, wat tegenwoordig gelijkstaat aan het zich gratuit afzetten tegen ‘links’ (kwestie van meer buik dan hoofd). Een snel veranderende maatschappelijke context zal zonder enige twijfel tot nieuwe allianties leiden. De Duitse beweging Aufstehen, gesticht door Sarah Wagenknecht, is weliswaar niet conservatief, maar vertoont toch duidelijke raakvlakken met conservatieve stromingen, met name in haar kritiek op het financiële globalisme en op de funeste politiek van westerse inmenging en militaire avonturen in andere delen van de wereld.
De partij die vanuit haar geschiedenis en haar (voormalige?) beginselen theoretisch het meest in aanmerking komt om conservatieven te herbergen, is niet de in toenemende ­mate antireligieuze en een liberaal-seculiere sharia aanhangende N-VA, maar wel CD&V.
In het verleden stond die partij voor een maatschappelijke ordening gebaseerd op de antropologische visie van het christendom: de vrijheid van vereniging en zelforganisatie, de bescherming van instellingen zoals huwelijk en gezin in het perspectief van de bescherming van het kind en de continuïteit tussen generaties, de onaantastbaarheid van het menselijk leven.
Helaas is daarvan niet zoveel overgebleven. Vandaag staat CD&V voor de erkenning van abortus als indivi­dueel, supranationaal gewaarborgd grondrecht (veeleer dan alleen een gedecriminaliseerd handelen), de afschaffing van de vrijheid van zorg­instellingen om zich op hun levensbeschouwelijke identiteit te beroepen in kerndomeinen zoals abortus of euthanasie, voor een herdefi­niëring van de geneeskunde in dat licht, voor het recht op een kind, voor een radicale omwenteling in het afstammingsrecht door de invoering van draagmoederschap en ‘wens­afstamming’. Allemaal om ‘ethische redenen’ natuurlijk.

Modetrends

De partij sluit aan bij alle modetrends en situeert zich in toenemende mate in het liberaal-seculiere discours over individuele rechten, zij het met een ander sausje eroverheen. Kortom, politiek à la carte en à la tête du client, zonder ordenende beginselen. De opperste norm is ‘het recht om zichzelf te zijn’ geworden, het recht op ‘zelfexpressie’. Daar is, binnen het kader van de wet, niets mis mee binnen de private sfeer, maar voor de ordening van de publieke sfeer is zo’n criterium waardeloos en onbruikbaar.
De teloorgang van het onderscheid publieke/private sfeer is tekenend voor de regressie van het politieke denken, waartegen het conservatisme zich scherp afzet. Wat bij uitstek publiek is, wordt privaat, en wat privaat is, wordt publiek. Het statuut van het menselijk leven in een rechtssysteem is bij uitstek een publiek goed, maar wordt geprivatiseerd. De vrijheid van zelfexpressie, een privaat goed, wordt daarentegen een publiek grondrecht waaraan een gans rechtssysteem zich hoort aan te passen.
Dat is allemaal erg jammer, want daardoor snijdt CD&V zichzelf in toenemende mate af van een conservatief electoraat dat de hierboven aangehaalde thema’s verbindt met economische en culturele weerstand tegen de postdemocratie van zelfverklaarde experts en anonieme beslissers, tegen globalisme in plaats van internationalisme, tegen financia­lisering en technocratie, dat alles in een gezond, niet-fundamentalistisch ecologisch perspectief. Het is met die thema’s dat een conservatieve politieke groepering zich moet inlaten. Ze moet ze bestuderen, haar inzichten politiseren en remedies ontwerpen. Dat is heel wat anders dan het voel-je-goed tralalie-tralala van de moderne nieuw-Vlaamse christen­democraat.
CD&V zou zich het best de vroegere succesformule van de CDU herinneren. Die partij herbergde sinds haar oprichting drie officieel erkende vleugels: de liberale, de sociale en de conservatieve. Binnen de CDU hadden ze eigen en autonome structuren. Als ze zich wil handhaven, zal ze die vleugels moeten doen herleven. Dat betekent iets heel anders dan dom rechts achternahollen. Ook bij ons is enige reflectie daarover, gevolgd door conclusies, meer dan wenselijk.

http://www.standaard.be/cnt/dmf20180831_03695422