DS 20170310 Dit moet u (VOORLOPIG) weten over de belangrijkste partijen in Nederland

De politieke versnippering in Nederland is compleet. Zelfs de traditionele grote partijen zijn kleiner dan ooit. Maakt Wilders echt kans om de grootste te worden? Vindt premier Rutte genoeg politieke steun voor een derde ambtstermijn? Dit overzicht vertelt u wat u moet weten over de Nederlandse verkiezingen van 15 maart.

VVD

• 
  Lijsttrekker: Mark Rutte
  De titelverdediger
  Rutte gaat met zijn liberale VVD voluit voor een derde ambtstermijn. Het is geen verrassing dat de belangrijkste liberale partij in zijn campagne sterk inzet op werk en ondernemerschap. Maar onder invloed van Wilders kwam ook veiligheid en immigratie hoog op hun agenda.
  Het discours van Rutte is de voorbije maanden danig verhard en verrechtst, in een poging om kiezers weg te houden bij Wilders’ PVV. U herinnert zich misschien nog het ‘fatsoenoffensief’ van Rutte in de Nederlandse kranten, met de gecontesteerde uitspraak ‘doe normaal of ga weg’.
  In de peilingen voeren VVD en PVV een nek-aan-nek-race om de eerste plaats. Dat de liberale regeringspartij zetels zal kwijtspelen, lijkt onafwendbaar. Waar de VVD in 2012 nog 41 van de 150 zetels veiligstelde, zullen ze het deze keer volgens de peilers met een 15-tal zetels minder moeten doen. Maar de combinatie van de politieke versnippering en de gedeelde afkeer voor Wilders maakt dat Rutte in een uitstekende positie zit om ook na 15 maart de Nederlandse regering te blijven leiden.

Partij voor de vrijheid (PVV)

• 
  Lijsttrekker: Geert Wilders
  Bij voorbaat verloren
  Samen met een groepje extreemrechtse politici genre Marine Le Pen en Nigel Farage is Geert Wilders de posterboy van het opflakkerende nationalisme en populisme in Europa. Net zoals Donald Trump voert hij campagne op zijn eigen manier, zonder gebruik te maken van de traditionele media. En ook: zonder een echt programma. Een verbod op moskeeën en een totale immigratiestop zijn de belangrijkste talking points van het PVV-verkiezingsprogramma, dat op één A4’tje past.
  Maar die andere aanpak slaat aan bij veel Nederlanders. De Partij voor de Vrijheid mag zich op 15 maart misschien zelfs tot grootste partij van Nederland kronen. De kans dat Wilders een coalitie op de been kan brengen en als populairste politicus het premierschap binnenhaalt, is evenwel nihil. Vrijwel alle partijen hebben zich formeel uitgesproken tegen een coalitie met de PVV. ‘Nul procent, Geert. NUL procent. Het. Gaat. Niet. Gebeuren’ liet premier Rutte al op Twitter weten.
  Alle afkeer voor de figuur van Wilders ten spijt, heeft hij er wel voor gezorgd dat ‘nationalisme’ en ‘patriottisme’ in Nederland geen vieze woorden meer zijn, zelfs niet voor politici op links.

GroenLinks

• 
  Lijsttrekker: Jesse Klaver
  De rijzende ster
  In 2012 zaten de groenen nog in de hoek waar de klappen vielen. Vier zitjes konden ze toen bemachtigen in de Tweede Kamer. Dat is deze keer wel anders: als het meezit, zou GroenLinks de derde grootste partij van Nederland kunnen worden, na de VVD en de PVV.
  Op links heeft GroenLinks weinig concurrentie. De PvdA is uitgeteld na vier jaar bestuur met de liberalen, en de Socialistische Partij van Emile Roemer mist pit en jeugdig enthousiasme. Laten dat nu net eigenschappen zijn die GroenLinks-kopman Jesse Klaver in overvloed heeft. Hij heeft nog alles te bewijzen, maar als het over de 30-jarige Klaver gaat, zijn de vergelijkingen met Justin Trudeau en zelfs met Barack Obama nooit ver weg. Zijn bijnaam is ‘Jessias’. Het verhaal dat hij vertelt, springt uit de toon omdat het positief en optimistisch is.
  Of de frisse wind die hij door de straten van Den Haag jaagt hem een plaatsje in de regering zal opleveren, valt nog af te wachten. Maar Klaver heeft alleszins genoeg momentum gecreëerd om GroenLinks opnieuw op de kaart te zetten.

Partij van de Arbeid (PvdA)

• 
  Lijsttrekker: Lodewijk Asscher
  Technisch knock-out
  Vier jaar regeren met de VVD van Mark Rutte zal de Partij van de Arbeid zuur opbreken bij deze verkiezingen. Het ziet er naar uit dat de sociaaldemocraten van Lodewijk Asscher de rekening gepresenteerd zullen krijgen voor de linkse onvrede met het regeringsbeleid.
  Het land is nochtans in goede doen - er is economische groei, de werkloosheid daalt - maar dat kan de PvdA-kiezers niet sussen. Hun partij heeft de voorbije jaren weinig linkse accenten gelegd en is te hard meegegaan in het liberale verhaal van Rutte.
  ‘De PvdA heeft de agenda van de VVD uitgevoerd’, zei PvdA-kopstuk Jan Pronk daarover in dS Weekblad. ‘Daardoor geloven de kiezers niet langer dat de partij garant staat voor de sociale zekerheid. Het vertrouwen is helemaal weg.’ Voormalig partijleider Job Cohen verwoordde het als volgt: ‘We hebben vier jaar geregeerd met een partij die ons complete tegendeel is. Dan is het lastig om tijdens de campagne afstand te nemen.’

CDA

• 
  Lijsttrekker: Sybrand van Haersma Buma
  Midden in het bed
  Het Christen-Democratisch Appèl (CDA) spendeerde de voorbije jaren in de oppositie, en dat is ook in Nederland geen natuurlijke habitat voor christendemocraten. Na 15 maart wil CDA-lijsttrekker Sybrand Buma dan ook maar wat graag terug in de regering. De kans dat zoiets lukt, is bovendien reëel. Als we de peilers mogen geloven, zullen er minstens vier partijen nodig zijn om een anti-Wilderscoalitie op de been te brengen. In alle mogelijke scenario’s zijn de 15 à 20 geschatte zetels van de CDA dan onmisbaar.
  Het CDA is historisch de partij van normen en waarden. Dat is ook waar Buma tijdens deze campagne de nadruk op heeft gelegd. Hun programmapunten kregen wel de nodige nationalistische en patriottische accenten, mogelijk ingegeven door de hete adem van Geert Wilders. Zo lanceerde Buma recent nog een voorstel om kinderen op scholen opnieuw staand het Nederlands volkslied te leren zingen.

D66

• 
  Lijsttrekker: Alexander Pechtold
  De rustige vastheid
  Alexander Pechtold, de kopman van het links-liberale D66, is een gerespecteerd figuur in de Nederlandse politiek. Hij draait al lang mee in Den Haag, kent het klappen van de zweep en is een retorische topper die zelden om een antwoord verlegen zit. Kwaliteiten die maken dat ook hij een credibele coalitiepartner is voor een potentieel kabinet-Rutte III.
  De afgelopen jaren hielp Pechtold de regering-Rutte vaak mee aan een meerderheid in de Eerste Kamer. In tegenstelling tot de regeringspartijen lijkt hij voor die steun niet afgestraft te zullen worden. D66 doet het behoorlijk goed in de peilingen. Waar de VVD als een conservatief-liberale partij wordt gezien, is D66 eerder progressief-liberaal van aard. Met een degelijk programma en 15 à 20 zetels onder de arm is regeringsdeelname een haalbare kaart.

Socialistische Partij (SP)

• 
  Lijsttrekker: Emile Roemer
  De stilstand
  Socialistische partijen die oppositie voeren tegen een liberale regering zouden dat vol vuur en passie moeten doen. Dat lijkt wat te ontbreken bij Emile Roemer, de kopman van de Socialistische Partij. Over hem lijkt de consensus te bestaan dat hij sympathiek en bekwaam is, maar toch ook enigszins uitgeblust. Ook in 2012 was Roemer lijsttrekker voor de SP. De verwachtingen lagen hoog, de partij eindigde op een status-quo van 15 zetels. Peilers verwachten ook nu geen grote voor- of achteruitgang bij deze SP, die op geen enkel moment heeft kunnen wegen op de verkiezingscampagne.